Jak rozpoznać nieprawidłowe napięcie mięśniowe u dziecka – wzmożone lub obniżone
Jak rozpoznać napięcie mięśniowe u dziecka – wzmożone lub obniżone? Z pewnością niejedna mama zadaje sobie to pytanie. Bo gdzieś coś usłyszała albo zauważyła, że jej dziecko ma jedno oczko większe a drugie mniejsze. Czy taki symptom oznacza już napięcie mięśniowe? A może to zwykłe przewrażliwienie matki, bo „dziecko już tak ma”?
Niestety, dzieci z napięciem mięśniowym wzmożonym lub obniżonym jest bardzo dużo. Często nie zdajemy sobie z tego sprawy, że nasze maleństwo może mieć problem z napięciem mięśniowym. Ufamy i zdajemy się na opinię osób, które jako pierwsze widzą dziecko w jego pierwszych dniach czy miesiącach życia. Jeśli pediatra czy położna środowiskowa nic nie mówi o nieprawidłowym rozwoju dziecka to skąd ja, młoda mama, mam coś podejrzewać?
Opowiem dziś naszą historię sprzed pięciu lat.
Spis treści
NASZA HISTORIA
Gabi była wtedy malutka, urodziła się w 40. tygodniu ciąży, dostała 10 punktów w stali Apgar. Poród rozpoczął się naturalnie, ale został zakończony przez cięcie cesarskie. I tutaj już powinna zapalić się czerwona lampka: każde dziecko urodzone przez cesarkę ma napięcie mięśniowe – wzmożone lub obniżone. Każde powinno mieć w szpitalu wykonane USG przezciemieniowe, aby sprawdzić czy podczas porodu nie zaszły jakieś zmiany w mózgu. Każde maleństwo powinno mieć specjalistyczne badanie. Wtedy o tym nie wiedziałam.
Nasze maleństwo początkowo tylko jadło i spało, co jest zupełnie normalne dla noworodków. Byłam dumną mamą i każdemu chciałam się pochwalić. Zapraszałam rodzinę i koleżanki, by zobaczyły nasze Wielkie Szczęście. Podczas odwiedzin mojej znajomej usłyszałam coś niepokojącego. Kinga powiedziała:
„Marysia, Gabi wygina się w literkę C, zdrowe dziecko tak się nie układa. Wiem, co mówię, bo Kamil miał niedotlenienie mózgu w czasie porodu, po urodzeniu miał podany tlen i jeździłam z nim na rehabilitacje. Na Twoim miejscu umówiłabym się z rehabilitantem na wizytę i sprawdziła, czy z Gabi jest wszystko w porządku.”
Z moim dzieckiem oczywiście wszystko musiało być w najlepszym porządku, bo przecież ani pediatra w szpitalu, ani podczas szczepienia w przychodni, ani położna środowiskowa odwiedzająca nas przez 6 tygodni – nikt nic na ten temat nie powiedział, chociaż mówiłam im o tym, że dziecko układa się w literkę C leżąc na plecach. Każdy mówił, że to normalne, więc byłam spokojna.
Po wizycie Kingi poszukałam informacji na temat napięcia mięśniowego i dla świętego spokoju umówiłam się do najlepszej specjalistki w naszej okolicy. Gabi miała wtedy dwa miesiące. Okazało się, że miała mieszane napięcie mięśniowe – w niektórych partiach ciała wzmożone, w innych obniżone. Napięcie mogło być spowodowane cięciem cesarskim lub nieprawidłową pielęgnacją noworodka. Jeśli z naszej strony było coś, co mogło zaszkodzić w prawidłowym rozwoju to robiliśmy to absolutnie nieświadomie. Bo w końcu kto z młodych rodziców wie, w jaki sposób nosić dziecko, jak je układać do snu, odpowiednio pielęgnować? Każdy z nas robił to według własnej intuicji, która może być niekorzystna dla małego dziecka.
JAK ROZPOZNAĆ NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE
Specjalistka w dziecinie rehabilitacji dzieci, podzieliła się ze mną najważniejszymi informacjami na temat wzmożonego i obniżonego napięcia mięśniowego dzieci. Zalecenia dotyczyły mojego dziecka.
WZMOŻONE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE – OBJAWY U DZIECKA
jest napięte jak łuk
układa się w literkę C
cały czas płacze – rodzice myślą, że to płacz przez kolki
bardzo mocno krzyczy, pręży się i wygina główkę do tyłu
jest sztywne – ma za dużo „kresek” na ciele lub ma nieprawidłowo krzywe fałdki na ciele
ma zaciśniętą jedną piąstkę – druga rączka jest otwarta
ma niesymetryczne oczka – zez lub wielkość otwarcia powiek
OBNIŻONE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE – OBJAWY
dziecko jest wiotkie
odłożone leży rozpłaszczone jak żaba
nie ma siły podnieść głowy w leżeniu na brzuchu i na plecach
samodzielnie nie siada ani nie siedzi sadzane przez rodziców w wieku 9 miesięcy
PRAWIDŁOWE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE DZIECKA
Dziecko, które ma 3 miesiące i ma prawidłowe napięcie mięśniowe, to dziecko które:
dziecko leży na brzuchu
podpór na przedramionach
nogi z tyłu ładnie proste – nie może mieć zgięte w kolanach
ładnie trzyma głowę w leżeniu na brzuchu
może podnieść głowę kiedy leży na plecach
samodzielnie podnosi głowę do boku i robi trakcje
TEGO NIE WOLNO ROBIĆ Z DZIECKIEM
nie kładzie się dziecka na brzuch do 3 miesiąca życia – kręgosłup musi się powoli otwierać z pozycji prenatalnej
nie prostować dziecka na siłę, bo wtedy jest narażone na napięcie mięśniowe
nie nosić dziecka buzią do siebie
nie „odbijać” dziecka po jedzeniu lub karmieniu piersią na ramieniu – prawidłowe odbijanie po jedzeniu to odbijanie na kolanie opiekuna
nie chustować (!!!) dziecka
nie nosić w nosidle
nie sadzać na siłę dziecka
nie stawiać dziecka na nogi
nie wymuszać chodzenia i stawania
NIEPRAWIDŁOWE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE – SKUTKI
brak koncentracji
problemy logopedyczne
brak skupienia
przyśpieszenie rozwoju dziecka powoduje nadpobudliwość
CO OZNACZA, GDY DZIECKO CHODZI NA PALCACH
dziecko było za szybko postawione na nogach
może był zastosowany chodzik
szybki ruch dziecka jest w wyniku bólu stóp
tworzy się nadpobudliwość
to, że dziecko chodzi na paluszkach przeszkadza w rozwoju psychomotorycznym
nie wolno za szybko stawiać na stopy
ścięgna Achillesa w przyszłości będą lub są już teraz przykurczone
w każdym przypadku dziecka, które chodzi na paluszkach potrzeba jest rehabilitacja
PORÓD TEŻ MA ZNACZENIE
To w jaki sposób dziecko się urodziło również ma wpływ na to, czy maleństwo ma nieprawidłowe napięcie mięśniowe. Trzeba pamiętać o tym, że:
cesarskie cięcie jest obciążeniem dla dziecka
każdy wcześniak powinien mieć rehabilitacje
USG przezciemieniowe mózgowia powinno być robione wcześniakom i dzieciom, które miały komplikacje podczas porodu
każde dziecko gdzie podano tlen powinno mieć rehabilitacje
każde dziecko, które nie miało 10 punktów, przez 1 rok życia musi być pod kontrolą neurologa i rehabilitanta
Dzieci po cięciu cesarskim są sztywne, ale też jest wiotkość dziecka – może występować napięcie mięśniowe mieszane. Często dzieci po cesarkach powinny być leczone motodą Vojty. Jest ogólna opinia, że Vojta boli dziecko podczas masażu, ale to nie prawda. Dziecko krzyczy, bo musi wykonywać ruchy, których nie chce. Po ćwiczeniach metodą Vojty dziecko jest rozluźnione, a ten stan rozluźnienia utrzymuje się przez 4 godziny.
METODY LECZENIA NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO
W Polsce są dwie najbardziej popularne metody leczenia napięcia mięśniowego u dzieci – to terapia według Vojty oraz rehabilitacja niemowląt metodą NDT-Bobath. Gabi miała leczenie według elementów Bobath – były to między innymi: tzw. kulanki, hydromasaż (dzięki temu wszystkie mięśnie w wodzie zostały rozluźnione do prawidłowego pracowania stawów i mięśni), masaż Shantala.
Jednak każdy przypadek jest indywidualny i leczenie powinno być odpowiednio dobrane do małego pacjenta.
PYTANIE NA ŚNIADANIE
Na ten temat rozmawiałam razem z Pawłem Zawitkowskim w programie Pytanie na Śniadanie – cały materiał można zobaczyć online: NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE U NIEMOWLĄT
Ostatnio moja koleżanka napisała:
Ja za późno z dzieckiem trafiłam do fizjoterapeuty. To znaczy lepiej późno niż wcale. Widziałam nieprawidłowości, no ale ja przecież „wymyślam”. Teraz wszystko nadrabiamy 🙂
My z Gabi trafiliśmy w drugim miesiącu życia. To był najlepszy czas, by zacząć pracować z dzieckiem, a leczenie nieprawidłowego napięcia mięśniowego zajęło nam kilka miesięcy, ale było warto! Miszel u specjalisty na kontroli była już w drugim tygodniu życia.
Z niczym nie wolno się śpieszyć. Każde maleństwo będzie rozwijało się prawidłowo pod warunkiem, że jego mięśnie i stawy są zdrowie. Jeśli coś Ciebie niepokoi, daje do myślenia, widzisz, że z dzieckiem jest coś nie tak – umów się do specjalisty rehabilitanta lub fizjoterapeuty, chociażby dla świętego spokoju. Leczenie wcześnie rozpoczęte daje szybkie efekty, a to czy dziecko będzie w pełni zdrowe zależy tylko od nas, rodziców!
Pamiętajmy: jaki pierwszy rok życia takie całe życie!