Jak rozpoznać napięcie mięśniowe u dziecka – wzmożone lub obniżone? Z pewnością niejedna mama zadaje sobie to pytanie. Bo gdzieś coś usłyszała albo zauważyła, że jej dziecko ma jedno oczko większe a drugie mniejsze. Czy taki symptom oznacza już napięcie mięśniowe? A może to zwykłe przewrażliwienie matki, bo „dziecko już tak ma”?

 

Niestety, dzieci z napięciem mięśniowym wzmożonym lub obniżonym jest bardzo dużo. Często nie zdajemy sobie z tego sprawy, że nasze maleństwo może mieć problem z napięciem mięśniowym. Ufamy i zdajemy się na opinię osób, które jako pierwsze widzą dziecko w jego pierwszych dniach czy miesiącach życia. Jeśli pediatra czy położna środowiskowa nic nie mówi o nieprawidłowym rozwoju dziecka to skąd ja, młoda mama, mam coś podejrzewać?

Opowiem dziś naszą historię sprzed pięciu lat.

 

NASZA HISTORIA

 

Gabi była wtedy malutka, urodziła się w 40. tygodniu ciąży, dostała 10 punktów w stali Apgar. Poród rozpoczął się naturalnie, ale został zakończony przez cięcie cesarskie. I tutaj już powinna zapalić się czerwona lampka: każde dziecko urodzone przez cesarkę ma napięcie mięśniowe – wzmożone lub obniżone. Każde powinno mieć w szpitalu wykonane USG przezciemieniowe, aby sprawdzić czy podczas porodu nie zaszły jakieś zmiany w mózgu. Każde maleństwo powinno mieć specjalistyczne badanie. Wtedy o tym nie wiedziałam.

 

Nasze maleństwo początkowo tylko jadło i spało, co jest zupełnie normalne dla noworodków. Byłam dumną mamą i każdemu chciałam się pochwalić. Zapraszałam rodzinę i koleżanki, by zobaczyły nasze Wielkie Szczęście. Podczas odwiedzin mojej znajomej usłyszałam coś niepokojącego. Kinga powiedziała:

„Marysia, Gabi wygina się w literkę C, zdrowe dziecko tak się nie układa. Wiem, co mówię, bo Kamil miał niedotlenienie mózgu w czasie porodu, po urodzeniu miał podany tlen i jeździłam z nim na rehabilitacje. Na Twoim miejscu umówiłabym się z rehabilitantem na wizytę i sprawdziła, czy z Gabi jest wszystko w porządku.”

 

Z moim dzieckiem oczywiście wszystko musiało być w najlepszym porządku, bo przecież ani pediatra w szpitalu, ani podczas szczepienia w przychodni, ani położna środowiskowa odwiedzająca nas przez 6 tygodni – nikt nic na ten temat nie powiedział, chociaż mówiłam im o tym, że dziecko układa się w literkę C leżąc na plecach. Każdy mówił, że to normalne, więc byłam spokojna.

Po wizycie Kingi poszukałam informacji na temat napięcia mięśniowego i dla świętego spokoju umówiłam się do najlepszej specjalistki w naszej okolicy. Gabi miała wtedy dwa miesiące. Okazało się, że miała mieszane napięcie mięśniowe – w niektórych partiach ciała wzmożone, w innych obniżone. Napięcie mogło być spowodowane cięciem cesarskim lub nieprawidłową pielęgnacją noworodka. Jeśli z naszej strony było coś, co mogło zaszkodzić w prawidłowym rozwoju to robiliśmy to absolutnie nieświadomie. Bo w końcu kto z młodych rodziców wie, w jaki sposób nosić dziecko, jak je układać do snu, odpowiednio pielęgnować? Każdy z nas robił to według własnej intuicji, która może być niekorzystna dla małego dziecka.

 

JAK ROZPOZNAĆ NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE

 

Specjalistka w dziecinie rehabilitacji dzieci, podzieliła się ze mną najważniejszymi informacjami na temat wzmożonego i obniżonego napięcia mięśniowego dzieci. Zalecenia dotyczyły mojego dziecka.

 

WZMOŻONE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE – OBJAWY U DZIECKA

jest napięte jak łuk

układa się w literkę C

cały czas płacze – rodzice myślą, że to płacz przez kolki

bardzo mocno krzyczy, pręży się i wygina główkę do tyłu

jest sztywne – ma za dużo „kresek” na ciele lub ma nieprawidłowo krzywe fałdki na ciele

ma zaciśniętą jedną piąstkę – druga rączka jest otwarta

ma niesymetryczne oczka – zez lub wielkość otwarcia powiek

 

OBNIŻONE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE – OBJAWY

dziecko jest wiotkie

odłożone leży rozpłaszczone jak żaba

nie ma siły podnieść głowy w leżeniu na brzuchu i na plecach

samodzielnie nie siada ani nie siedzi sadzane przez rodziców w wieku 9 miesięcy

 

PRAWIDŁOWE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE DZIECKA

Dziecko, które ma 3 miesiące i ma prawidłowe napięcie mięśniowe, to dziecko które:

dziecko leży na brzuchu

podpór na przedramionach

nogi z tyłu ładnie proste – nie może mieć zgięte w kolanach

ładnie trzyma głowę w leżeniu na brzuchu

może podnieść głowę kiedy leży na plecach

samodzielnie podnosi głowę do boku i robi trakcje

 

 

TEGO NIE WOLNO ROBIĆ Z DZIECKIEM

nie kładzie się dziecka na brzuch do 3 miesiąca życia – kręgosłup musi się powoli otwierać z pozycji prenatalnej

nie prostować dziecka na siłę, bo wtedy jest narażone na napięcie mięśniowe

nie nosić dziecka buzią do siebie

nie „odbijać” dziecka po jedzeniu lub karmieniu piersią na ramieniu – prawidłowe odbijanie po jedzeniu to odbijanie na kolanie opiekuna

nie chustować (!!!) dziecka

nie nosić w nosidle

nie sadzać na siłę dziecka

nie stawiać dziecka na nogi

nie wymuszać chodzenia i stawania

 

NIEPRAWIDŁOWE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE – SKUTKI

brak koncentracji

problemy logopedyczne

brak skupienia

przyśpieszenie rozwoju dziecka powoduje nadpobudliwość

 

CO OZNACZA, GDY DZIECKO CHODZI NA PALCACH

dziecko było za szybko postawione na nogach

może był zastosowany chodzik

szybki ruch dziecka jest w wyniku bólu stóp

tworzy się nadpobudliwość

to, że dziecko chodzi na paluszkach przeszkadza w rozwoju psychomotorycznym

nie wolno za szybko stawiać na stopy

ścięgna Achillesa w przyszłości będą lub są już teraz przykurczone

w każdym przypadku dziecka, które chodzi na paluszkach potrzeba jest rehabilitacja

 

PORÓD TEŻ MA ZNACZENIE

To w jaki sposób dziecko się urodziło również ma wpływ na to, czy maleństwo ma nieprawidłowe napięcie mięśniowe. Trzeba pamiętać o tym, że:

cesarskie cięcie jest obciążeniem dla dziecka

każdy wcześniak powinien mieć rehabilitacje

USG przezciemieniowe mózgowia powinno być robione wcześniakom i dzieciom, które miały komplikacje podczas porodu

każde dziecko gdzie podano tlen powinno mieć rehabilitacje

każde dziecko, które nie miało 10 punktów, przez 1 rok życia musi być pod kontrolą neurologa i rehabilitanta

Dzieci po cięciu cesarskim są sztywne, ale też jest wiotkość dziecka – może występować napięcie mięśniowe mieszane. Często dzieci po cesarkach powinny być leczone motodą Vojty. Jest ogólna opinia, że Vojta boli dziecko podczas masażu, ale to nie prawda. Dziecko krzyczy, bo musi wykonywać ruchy, których nie chce. Po ćwiczeniach metodą Vojty dziecko jest rozluźnione, a ten stan rozluźnienia utrzymuje się przez 4 godziny.

 

METODY LECZENIA NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO

W Polsce są dwie najbardziej popularne metody leczenia napięcia mięśniowego u dzieci – to terapia według Vojty oraz rehabilitacja niemowląt metodą NDT-Bobath. Gabi miała leczenie według elementów Bobath – były to między innymi: tzw. kulanki, hydromasaż (dzięki temu wszystkie mięśnie w wodzie zostały rozluźnione do prawidłowego pracowania stawów i mięśni), masaż Shantala.

Jednak każdy przypadek jest indywidualny i leczenie powinno być odpowiednio dobrane do małego pacjenta.

 

PYTANIE NA ŚNIADANIE

Na ten temat rozmawiałam razem z Pawłem Zawitkowskim w programie Pytanie na Śniadanie – cały materiał można zobaczyć online: NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE U NIEMOWLĄT

 

 

 

Ostatnio moja koleżanka napisała:

Ja za późno z dzieckiem trafiłam do fizjoterapeuty. To znaczy lepiej późno niż wcale. Widziałam nieprawidłowości, no ale ja przecież „wymyślam”. Teraz wszystko nadrabiamy 🙂

 

My z Gabi trafiliśmy w drugim miesiącu życia. To był najlepszy czas, by zacząć pracować z dzieckiem, a leczenie nieprawidłowego napięcia mięśniowego zajęło nam kilka miesięcy, ale było warto! Miszel u specjalisty na kontroli była już w drugim tygodniu życia.

 

Z niczym nie wolno się śpieszyć. Każde maleństwo będzie rozwijało się prawidłowo pod warunkiem, że jego mięśnie i stawy są zdrowie. Jeśli coś Ciebie niepokoi, daje do myślenia, widzisz, że z dzieckiem jest coś nie tak – umów się do specjalisty rehabilitanta lub fizjoterapeuty, chociażby dla świętego spokoju. Leczenie wcześnie rozpoczęte daje szybkie efekty, a to czy dziecko będzie w pełni zdrowe zależy tylko od nas, rodziców!

Pamiętajmy: jaki pierwszy rok życia takie całe życie!